Γουρουνάκια στη λάσπη - πρώτη ανάγνωση

Συχνά οι εκπαιδευτικοί έρχονται αντιμέτωποι με τη δυσθυμία του δυσλεξικού παιδιού κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης. Η φτωχή αυτοεκτίμηση του μαθητή επιφέρει αναπόφευκτα εσωτερική ένταση, συναισθηματική δυσφορία και συχνά εκρήξεις θυμού που συνοδεύονται με την άρνηση του παιδιού να εμπλακει με την διαδικασία της ανάγνωσης.  

Επομένως, στο πρόγραμμα ειδικής παρέμβασης είναι απαραίτητη η πολυαισθητηριακή μέθοδος και η μάθηση να γίνεται όσο το δυνατόν πιο βιωματικά. Έτσι, το παιδί μαθαίνει με τρόπο ευχάριστο και η μάθηση επέρχεται μέσα από το παιχνίδι.

Μια άσκηση που ενέχει το στοιχείο της έκπληξης είναι τα "Γουρουνάκια στη λάσπη". 

Υλικά:

δοχείο με νερό, σφουγγάρι, καφέ μπογιά, πλαστικοποιημένα γουρουνάκια

Άσκηση: 

Αρχικά, επιλέγουμε προσεχτικά τις λέξεις που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. Εδώ, δουλέψαμε με λέξεις με αρχικό φωνήεν.

Έπειτα, καλύπτουμε με καφέ χρώμα τις λέξεις και έτσι, τα γουρουνάκια γεμίζουν με "λάσπη". 

Στη συνέχεια, ζητάμε από το παιδί να πάρει το σφουγγάρι και να καθαρίσει ένα γουρουνάκι. 

Τέλος, όταν εμφανίζεται η λέξη, ζητάμε από το παιδί να τη διαβάσει και να τοποθετήσει το γουρουνάκι πίσω στο αγρόκτημα.

Η άσκηση αυτή μπορεί να γίνει με:

- γράμματα

- συλλαβές 

- αριθμούς

Μαθαίνουμε παίζοντας λοιπόν!

Η άσκηση αυτή μπορεί να γίνει και με ένα άλλο γουρουνάκι, που έχει κλέψει τις καρδιές των μικρών παιδιών.... 

Αντωνία Κυρμίτση 

Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

Ρίξε την πόκεμον μπάλα και πιάσε το σωστό πόκεμον... (μορφή γραμμάτων - φωνολογική επίγνωση - κίνητρο μάθησης)

Τα παιδιά καλούνται να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο του γραπτού λόγου απο πολύ νωρίς. Έτσι, κατά την διάρκεια της προσχολικής ηλικίας αλλα και της πρώτης σχολικής, μπορούν να αναγνωρίσουν τις μορφές των γραμμάτων και να ταυτίζουν τα κεφαλαία γράμματα με τα αντίστοιχα πεζά τους. Στην περίπτωση των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, η διαδικασία αυτή δεν είναι καθόλου απλή. Συνήθως, δυσκολεύονται στην ανάκληση από τη μνήμη τόσο της φόρμας των γραμμάτων όσο και της φωνής που αντιστοιχεί σε κάθε γράμμα.

Υπάρχει πληθώρα ασκήσεων που γίνονται με σκοπό να ενισχυθεί η αναγνώριση των γραμμάτων ως μορφές που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένους ήχους. Οι ασκήσεις αυτές, καλό είναι να εμπίπτουν με τα ενδιαφέροντα των παιδιών αφού έτσι ενισχύεται το κίνητρο για μάθηση. Τα παιδιά, όπως και όλοι μας άλλωστε, ασχολούνται πολύ πιο εύκολα και αποτελεσματικά με ό,τι εντάσσεται στον κύκλο των ενδιαφερόντων τους και των ικανοτήτων τους. To κίνητρο λοιπόν, είναι η σπίθα, η δύναμη που μας ωθεί να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα από την αρχή της έως την ολοκλήρωση της.

Στα πλαίσια των εξατομικευμένων μαθημάτων, εντάξαμε στο πρόγραμμα μας τα πιο δημοφιλή τερατάκια που υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε όλο τον πλανήτη. Τα τερατάκια αυτά δεν είναι άλλα από τα " Pokemon", τα οποία έχουν ξετρελάνει τον μικρό μαθητή της Α' τάξης, για τον οποίο και έγινε η συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην:

•    Αύξηση του χρόνου παραμονής σε μια δραστηριότητα και η διεκπαιρέωση της
•    Εξοικιώση - εμπέδωση της μορφολογίας των κεφαλαίων-πεζών      γραμμάτων
•    Σύνδεση μορφής των γραμμάτων με τους αντίστοιχους ήχους

Άσκηση:

Ας τσακώσουμε λοιπόν τα ζωηρά πόκεμον. Όπως είναι γνωστό, οι "Trainers" προσπαθούν να πιάσουν όσο περισσότερα Pokemon μπορούν, ώστε στην πορεία να τα εκπαιδεύσουν.

Έτσι λοιπόν, δημιουργήσαμε τις δικές μας πόκεμον μπάλες και τα δικά μας ποκεμον, που το κάθε ένα έχει μαζί του ένα γράμμα. Στις πόκεμον μπάλες αναγράφονται τα κεφαλαία γράμματα, ενώ στα πόκεμον τα αντίστοιχα μικρά( ή και το αντίθετο). Το παιδί πρέπει να πετάξει την πόκεμον μπάλα που κρατά, στο σωστό πόκεμον με το αντίστοιχο πεζό γράμμα. Όταν "τσακώσουμε" το πόκεμον, το παιδί πρέπει να φωνάξει δυνατά τη φωνούλα που αντιστοιχεί στο κάθε γράμμα. Αν ταυτίσει σωστά την πόκεμον μπάλα με το αντίστοιχο πόκεμον, τότε το κερδίζει, αλλιώς προσπαθεί ξανά. 

TIP: Καλό θα ήταν, οι εικόνες να εκτυπωθούν, να πλαστικοποιηθούν και να κοπούν. 

Αντωνία Κυρμίτση 

Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

Οδήγησε το καραβάκι στο σωστό λιμάνι - ενίσχυση της φωνολογικής διάκρισης

Η φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητητα που έχουμε να αντιλαμβανόμαστε τους ήχους της γλώσσας μας και να τους ξεχωρίζουμε. Πρόκειται για μια μεταγλωσσική δεξιότητα και αναφέρεται στη σαφή κατανόηση οτι οι λέξεις αποτελούνται από συλλαβές και φωνήματα.

Επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι νήπια που έχουν έρθει σε επαφή με παιχνίδια που αφορούν φωνολογικές διεργασίες, θα μάθουν ευκολότερα ανάγνωση σε σχέση με τα παιδιά που δεν έχουν ευαισθητοποιηθεί στην ύπαρξη φωνημάτων. Αντίθετα, η ελλιπής -χαμηλή φωνολογική ενημερότητα έχει αναγνωριστεί ως η κύρια αιτία των αναγνωστικών δυσκολιών.

Στο δημοτικό, συναντάμε παιδιά που δυσκολεύονται να διακρίνουν ήχους μεταξύ τους όταν διαβάζουν (πχ. π-τ, β-φ, κλπ.) ή ακόμα όταν γράφουν. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί η φωνολογική καλλιέργεια σε όλα τα επίπεδα, κάτι που δυσχεραίνει την εκμάθηση της ανάγνωσης και παρεμβαίνει στην σχολική επίδοση.

Γλωσσικά παιχνίδια, σωστά δομημένα με λεπτομερή σχεδιασμό αποδεικνύονται αποτελεσματικότατα. Ένα από αυτά που χρησιμοποιούμε για την ενίσχυση της φωνολογικής διάκρισης σε ακουστικό και οπτικό επίπεδο είναι το ⛵️"Οδήγησε το καραβάκι στο σωστό λιμάνι"⛵️

📍Άσκηση:

Σ´ένα δοχείο με νερό, τοποθετούμε τα καραβάκια απο φελλό. Σε κάθε καραβάκι τοποθετούμε μια εικόνα, που οι αντίστοιχες λέξεις τους αρχίζουν ή περιέχουν φωνήματα που θέλουμε να "δουλέψουμε", για παράδειγμα β-φ.

Στη συνέχεια, εξηγούμε στο παιδί πως υπάρχουν δυο λιμάνια, το λιμάνι της φωνούλας /φ/ και το λιμάνι της φωνούλας /β/. Το παιδί πρέπει να οδηγήσει τα καραβάκια στο σωστό λιμάνι πριν τα παρασύρει ο άνεμος και καταστραφούν. Το παιδί διαλέγει ένα καράβι και λέει τη λέξη που αντιστοιχεί σε κάθε εικόνα.

Έτσι, προσπαθεί να κατατάξει την κάθε εικόνα στη σωστη κατηγορία-λιμάνι. Αν το παιδί δυσκολεύεται εκφέρουμε τη λέξη τονίζοντας τους αντίστοιχους ήχους. 

Αντωνία Κυρμίτση 

Φιλόλογος ΒA 

Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ

Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία

Ρίξε φως στο γράμμα!

Ένα παιδί που φοιτά στην Α΄τάξη, πρέπει να έχει αναπτύξει πολύ καλά την οπτική διάκριση, ώστε να μπορεί να ξεχωρίσει αφηρημένα σύμβολα ( γράμματα, αριθμούς).  Η οπτική αντίληψη και η διάκριση γραμμάτων είναι προαπαιτούμενο για την απόκτηση της αναγνωστικής δεξιότητας άλλά και της απλής αντιγραφής πληροφοριών από τον πίνακα της τάξης.

 Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται να διακρίνουν σύμβολα και λεπτομέρειες, δηλαδή δυσκολεύονται στην οπτική διάκριση. Πόσο μάλλον, όταν μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται και δυσκολίες στη συγκέντρωση ή έντονη διάσπαση προσοχής.

Μια άσκηση που στοχεύει στην ενίσχυση των οπικο-αντιληπτικών δεξιοτήτων, είναι η άσκηση "Ρίξε φως στο γράμμα". 

Υλικά:

φακός, μαρκαδόρος, Α4 χαρτί

Άσκηση:

Στην άσκηση αυτή, στόχος είναι η διάκριση, ο εντοπισμός και η σημείωση γραμμάτων - φωνών, μέσα σε πληθώρα γραμμάτων. 
Αφού, εξηγήσουμε την άσκηση στο παιδί, χαμηλώνουμε τον φωτισμό του δωματίου και χρησιμοποιούμε το φως του φακού σαν οδηγό εστίασης. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται, όσο το δυνατόν περισσότερο, οι διασπαστικοί παράγοντες (οπτικά ερεθίσματα). 
Έπειτα, το παιδί κυκλώνει με τον μαρκαδόρο τη φωνή-γράμμα που του ζητάμε.

Με την άσκηση αυτή ενισχύουμε:

• Συγκέντρωση και προσοχή
• Οπτική διάκριση
• Αύξηση χρόνου παραμονής σε δραστηριότητα

Αντωνία Κυρμίτση 

Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

Το μάθημα της ιστορίας: Δυσκολία ανάκλησης πληροφοριών

" Κυρία δεν θυμάμαι τίποτα. Διαβάζω στο σπίτι αλλά την επόμενη μέρα τα ξεχνώ όλα.."

Tα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία φαίνεται να δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό στο μάθημα της ιστορίας. Έτσι, διακατέχονται από συναισθήματα ματαίωσης και απογοήτευσης, αφού θεωρούν πως όσο και να διαβάσουν, δεν θα έχουν ποτέ το επιθυμητό αποτέλεσμα στο μάθημα αυτό.

Η δυσκολία των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να συγκρατήσουν τις πληροφορίες, έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην αδυναμία της μνήμης εργασίας να "δουλέψει σωστά". Αυτό σημαίνει ότι όταν το παιδί έχει διαβάσει το μάθημα της ιστορίας στο σπίτι και έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο μπροστά στα βιβλία του, δεν θα μπορέσει ν΄ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μαθήματος, την επόμενη μέρα στο σχολείο.

Γι' αυτό στο μάθημα της ιστορίας, όπως και σ' όλα τα μαθήματα, πρέπει να εφαρμόζεται η διαφοροποιημένη διδασκαλία. Η διδασκαλία αυτή προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού και στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει. 

Στο μάθημα της ιστορίας, οι πληροφορίες πρέπει να παρουσιάζονται µε χάρτες, πίνακες, φωτογραφίες, οπτικοακουστικό υλικό, σχεδιαγράμματα,  για να αυξάνουν την ικανότητα κατανόησης και απομνημόνευσης  των μαθητών. 

Πιο κάτω, παρουσιάζεται το υλικό που χρησιμοποιήσαμε στα πλαίσια των εξατομικευμένων μαθημάτων του γυμνασίου, στο μάθημα της ιστορίας α΄ γυμνασίου:

 Το σύστημα των καρτών: 


Δημιουργήσαμε κάρτες δύο όψεων. Στη μια πλευρά της κάρτας γράψαμε την ερώτηση και στην άλλη πλευρά την απάντηση. Όπως ακριβώς είναι οργανωμένες οι μικρές κάρτες ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού γνώσεων. 

Οι κάρτες είναι από μαλακό χαρτόνι 10 εκ. χ 15 εκ. περίπου. Μετά αρχειοθετήσαμε τις ερωτήσεις ανά μάθημα, και κεφάλαιο στο πορτοφόλιο του μαθητή. (Το πορτοφόλιο είναι ένα φάκελος εργασιών. Σε αυτό το φάκελο περιέχονται οι σημειώσεις του παιδιού ανά κεφάλαιο). 

Με τον τρόπο αυτό, ο μαθητής οργανώθηκε και χρησιμοποιούσε τις κάρτες συχνά για επανάληψη.

Επίσης, οι κάρτες χρησιμοποιήθηκαν και ως παιχνίδι μαζί με την εκπαιδευτικό. 

Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν : 

Κύκλωσε το σωστό:

Αντωνία Κυρμίτση

Φιλόλογος ΒΑ

Ειδκή Εκπαίδευση ΜΑ

Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/ δυσλεξία