ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ :Μνημονικές τεχνικές για παιδιά

 Η Μέθοδος της Μνημονικής

Η μνημονική είναι ένα έξυπνο σύστημα για να απομνημονεύεις δύσκολες λέξεις και ονόματα. Οι εκπαιδευτικοί καλό είναι να χρησιμοποιούν διάφορους έξυπνους τρόπους, που βοηθούν τα παιδιά να θυμούνται ονόματα, πόλεις, ποταμούς και πολλές άλλες πληροφορίες. 

Πιο κάτω παρουσιάζονται ορισμένες μνημονικές τεχνικές:

Τρόπος 1:

Με τι μοιάζει η λέξη;

Για να μάθεις τις δύσκολες λέξεις ή τα ονόματα μπορείς να σκεφτείς με τι μοιάζει η λέξη που πρέπει να θυμάσαι.

Πες δηλαδή ότι πρέπει να μάθεις το όνομα «Αδαμάντιος Κοραής». Το «Αδαμάντιος» μοιάζει με διαμάντι. Το «Κοραής» μοιάζει με κοράκι. Για να τον θυμάσαι μπορείς να τον φανταστείς σαν ένα κοράκι που κρατά στο στόμα του ένα διαμάντι. 

Για να θυμούνται τα παιδιά τους Ιδρυτες της Φιλικής Εταιρείας, πείτε  "Ξανθό τσακάλι με σκουφί"  (Ξάνθος, Τσακάλωφ, Σκουφάς). 

Τρόπος 2:

Η Μέθοδος της Ακροστιχίδας

Βρες μια λέξη ή φτιάξε μία από τα αρχικά ονομάτων ή ονομασιών που πρέπει να μάθεις… «Τεχνητές λέξεις» σαν κι αυτές έχουν μπει πια στη ζωή μας, όπως για παράδειγμα, ΟΗΕ (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών).

   Α - ριστοφάνης

   Σ -  οφοκλής            =      ΑΣΕ 

   Ε -  υριπίδης         

  Γ- Γαλλικός

  Α - Αξιός

  Λ - Λουδιάς               = ΓΑΛΑ

  Α - Αλιάκμονας

  Χ-ανιά 

 Α-γιος Νικόλαος         

 Ρ- Ρέθυμνο                  = ΧΑΡΗ

 Η- ράκλειο

Τρόπος 3:

Νοερές εικόνες

Η μέθοδος μετατρέπει μια πληροφορία σε οπτική εικόνα και συμβάλλει πολύ στην απομνημόνευση. 

Στο μάθημα της Ιστορίας, οι νοερές εικόνες βοηθούν τους μαθητές σε μεγάλο βαθμό: 

Bάλτε τα παιδιά να φανταστούν το σκηνικό της ελληνικής επανάστασης ή της μάχης των Θεμοπυλών. Δώστε τα απαραίτητα στοιχεία ακόμα και ήχους για να μπουν στο κλίμα!
Μπορεί επίσης να εφασμοστεί για κάποιο λογοτεχνικό κείμενο και στα Ομηρικά Έπη.

Τρόπος 4:

Τραγούδι

Φτιάχνετε μαζί με τα παιδιά μια μελωδία για την απομνημόνευση. Εδώ χρησιμοποιήσαμε ένα τραγουδάκι για να ξεχωρίσουν τα παιδιά τα σύμβολα <, > στα μαθηματικά.

                        

Τρόπος 5: 

Λέξεις- Κλειδιά

Μαζί με τους μαθητές, βρείτε και υπογραμμίστε λέξεις-κλειδιά του μαθήματος. Μια διαδικασία που βοηθά τα παιδιά να προσέχουν την ώρα του μαθήματος, να θυμούνται τα κύρια στοιχεία του μαθήματος, να διαβάζουν πιο γρήγορα στο σπίτι και να μπορούν να κάνουν γρήγορη επανάληψη κοιτώντας τα υπογραμμισμένα σημεία. 

Τρόπος 6: 

Συμπλήρωση κενών με λέξεις-κλειδιά

Φτιάξτε ένα διάγραμμα αφήνοντας κενά τα οποία πρέπει να συμπληρώσουν οι μαθητές. Αυτό μπορεί να γίνει με την μορφή κειμένου με κενά, ακροστοιχίδας, βάζοντας τα αρχικά γράμματα και δίνοντας τον ορισμό ή σταυρόλεξου. 

Αντωνία Κυρμίτση 

Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

Παιδί και Μνήμη

Το παιδί δοκιμάζεται συνεχώς στην επίδειξη απομνημονευτικής ικανότητας από τα πρώτα σχολικά χρόνια της ζωής του. Τα παιδιά με δυσλεξία συχνά δυσκολεύονται στη διαδικασία ανάκλησης πληροφοριών και δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στο σχολικό τους έργο. Οι δυσκολίες αυτές σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τη μνήμη εργασίας. 

Με τον όρο μνήμη εργασίας, αναφερόμαστε στην ικανότητά μας να συγκρατούμε και να χειριζόμαστε με επιτυχία πληροφορίες στο μυαλό μας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η εργαζόμενη μνήμη είναι το θεμέλιο των εκτελεστικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι η πιο σημαντική λειτουργία των νοητικών διαδικασιών. Σου επιτρέπει να πραγματοποιείς ενέργειες οι οποίες είχαν προγραμματιστεί νωρίτερα, να λύνεις προβλήματα, να οργανώνεις τις πληροφορίες  και να διατηρείς τη προσοχή στο ζητούμενο.

«Η μνήμη εργασίας κάνει όλη τη διαφορά στο επιτυχές διάβασμα», αναφέρει η Tracy PackiamAlloway, βοηθός διδάκτωρ Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της North Florida στο Jacksonville. Έρευνες έχουν δείξει πως μια περιορισμένη εργαζόμενη μνήμη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την επίδοση του παιδιού σε διάφορα σχολικά μαθήματα.

Η μνήμη εξασκείται και η εκπαιδευμένη μνήμη δίνει πολύτιμη βοήθεια σε όλη τη μαθητική ζωή του παιδιού. Ορισμένες δραστηριότητες που ενισχύουν τη μνήμη παρουσιάζονται πιο κάτω:

ΑΣΚΗΣΗ 1:

ΟΔΗΓΙΕΣ

ΤΡΟΠΟΣ 1

Εκφωνώ στο παιδί τις σειρές μία-μία και στη συνέχεια, ζητάω να μου επαναλάβει τη σειρά όπως την άκουσε.

ΤΡΟΠΟΣ 2

Εκφωνώ στο παιδί τις σειρές μία-μία και στη συνέχεια ζητάω να μου επαναλάβει τη σειρά αντίστροφα.

 ΤΡΟΠΟΣ 3

Εκφωνώ στο παιδί τις σειρές μία-μία και στη συνέχεια ζητάτω να μου επαναλάβει μόνο τους αριθμούς με τη σειρά που τους άκουσε.

ΤΡΟΠΟΣ 4

Εκφωνώ στο παιδί τις σειρές μία-μία και στη συνέχεια ζητάτω να μου επαναλάβει μόνο τα γράμματα με τη σειρά που τους άκουσε.

1. 3 – Η – 9 – Χ

2. Χ – 3 – 9 – Β

3. Α – 8 – 5 – Χ – 1

4. 8 – 4 – Θ – Π – 9 – 3

5. 6 – Ι – Κ – 2 – 9 – Α

ΑΣΚΗΣΗ 2:

ΟΔΗΓΙΕΣ

ΤΡΟΠΟΣ 1

Διαβάζω/δείχνω στο παιδί τις προτάσεις μία-μία.

Στη συνέχεια, του δίνω καρτελάκια με λέξεις και ρωτάω να μου πει ποιες από αυτές άκουσε/είδε.

 ΤΡΟΠΟΣ 2

Διαβάζω/δείχνω στο παιδί τις προτάσεις μία-μία.

Στη συνέχεια, του δίνω καρτελάκια με λέξεις (μόνο αυτές που περιλαμβάνονται στην πρόταση) και ζητάω να μου τις βάλει στη σωστή σειρά.

1.

Ο Γιάννης έδωσε τα λουλούδια στην Άντρεα.

Γιάννης	βάζο	Αντρεάνα
Λουλούδια	Άντρεα

2.

Όταν ξύπνησε  το πρωί, έβαλε την μπλούζα της, τη φούστα της, την κορδέλα της  και τα παπούτσια της.

Σηκώθηκε	Κάλτσες	μπουφάν
Ξύπνησε	Παπούτσια	κορδέλα
Πρωί	φούστα

ΑΣΚΗΣΗ 3:

ΟΔΗΓΙΕΣ

Διαβάζω στο παιδί λέξεις με αργό, σταθερό ρυθμό. Καθώς διαβάζω το παιδί πλάθει μια ιστορία για να θυμάται τις λέξεις. Επαναλαμβάνω τις λέξεις με πιο γρήγορο ρυθμό.
 Λέω τις λέξεις σκύλος, τηλέφωνο, αλεπού, γάτα, φίλος, κουκουβάγια, σπίτι, ποτάμι. Οι λέξεις πρέπει να είναι στην ίδια σειρά που ακούστηκαν.

Η ιστορία:

Ο σκύλος πήρε τηλέφωνο την αλεπού και τη φίλη του την κουκουβάγια. Τα ζώα πέρασαν το ποτάμι και βρήκαν το σπίτι του σκύλου.

Σκοπός είναι αυτές τις ιστορίες να τις λέει το παιδί από μέσα του, ενώ εμάς θα μας λέει μόνο τις λέξεις. Εμείς θα ελέγχουμε πόσες είπε και με ποια σειρά. 

 ΑΣΚΗΣΗ 4:

ΟΔΗΓΙΕΣ

Λέω στο παιδί λέξεις ανακατεμένες από 2 ή 3 κατηγορίες. Το παιδί με τη μέθοδο της ομαδοποίησης προσπαθεί να θυμηθεί τις λέξεις.

Παράδειγμα για τη χρήση της στρατηγικής της ομαδοποίησης :

Λέω τις λέξεις:
ώμος
υπόγειος
παλάμη
ελέφαντας
διάδρομος
αυτοκινητόδρομος
μπράτσο
σιδηρόδρομος
καγκουρό
μάτι
τίγρη
φίδι

Οι ομάδες είναι:

παλάμη             σιδηρόδρομος              φίδι
μάτι                   υπόγειος                       ελέφαντας
μπράτσο          αυτοκινητόδρομος          τίγρη

ώμος                                                      καγκουρό

 ΑΣΚΗΣΗ 5:

ΟΔΗΓΙΕΣ

Δείχνω μια σειρά απο φωτογραφίες αντικειμένων για κάποια δευτερόλεπτα και έπειτα το παιδί πρέπει να τις επαναλάβει. Αρχικά, να πει τι είδε και στη συνέχεια, να παρατηρήσει πάλι τις εικόνες και να προσπαθήσει να θυμηθεί τη σειρά που εμφανίστηκαν.

 ΆΣΚΗΣΗ 6:

ΟΔΗΓΙΕΣ

Δείχνω μία-μία τις σειρές από τις εικόνες με τις αντιστοιχίες.

Στη συνέχεια, δίνω στο παιδί τις εικόνες ανακατεμένες και του ζητάω να κάνει τις αντιστοιχίσεις σωστά.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2

 ΆΣΚΗΣΗ 7:

ΟΔΗΓΙΕΣ

Διαβάζω την πρόταση και το παιδί πρέπει να γράψει όσα έχει ακούσει.

- Η μητέρα μου φτιάχνει νόστιμα φαγητά.

- Το προηγούμενο Σάββατο πήγα στο δάσος και θαύμασα τα πανέμορφα λουλούδια.

Όλα αυτά είναι μόνο κάποια παραδείγματα ασκήσεων μνήμη.  Η εξάσκηση θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα πάντα την ηλικία και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες.

Αντωνία Κυρμίτση
Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία