Ξεκλείδωσε τους αριθμούς! μορφή αριθμών - ποσοτική αξία

'Οταν η μάθηση γίνεται παιχνίδι!

Τα παιδιά από μικρή ηλικία έρχονται σ' επαφή με τους αριθμούς και ολοκληρώνοντας τη φοίτηση τους από το νηπιαγωγείο, είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τους αριθμούς από το 1 μέχρι το 10 ή τους περισσότερους από αυτούς. Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει πάντα, αφού τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και ανωριμότητα,  δυσκολεύονται να συγκρατήσουν τη μορφή των αριθμών ή να αντιστοιχήσουν τους αριθμούς με την ποσοτική τους αξία. 

Σ΄αυτές τις περιπτώσεις, τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν μέσω της βιωματικής μάθησης και η γνώση  να προκύπτει μέσα από το παιχνίδι. Άλλωστε, οι έρευνες έχουν καταδείξει  ότι η μάθηση παρουσιάζει βελτίωση σε ένα περιβάλλον, όπου οι μαθητές εμπλέκονται ενεργητικά στη διαδικασία της μάθησης και αισθάνονται ασφαλείς.

Μια άσκηση που στηρίζεται στην πολυαισθητηριακή προσέγγιση και τη βιωματική μάθηση, είναι η άσκηση: Ξεκλείδωσε τους αριθμούς!

Υλικά: ρύζι ή άμμος, μεγάλος δίσκος ή κουτί, λουκέτα - κλειδαριά με κλειδιά, μαρκαδόρος, σελοτέιπ, χαρτί Α4, ψαλίδι, μπρελόκ

Δραστηριότητα: κόβουμε το χαρτί Α4 σε μικρά τετραγωνάκια και γράφουμε τους αριθμούς που θέλουμε να δουλέψουμε με το παιδί. Έπειτα, κολλάμε το χαρτί με σελοτέιπ πάνω στο λουκέτο. Στη συνέχεια, γράφουμε πάνω στα μπρελόκ τον αντίστοιχο αριθμό με τις ανάλογες κουκίδες ή μόνο τις κουκίδες (εξαρτάται από τον εκπαιδευτικό στόχο που θέτουμε).

Μετά απλώνουμε  τα λουκέτα και τα κλειδιά στο κουτί με το ρύζι. Καλό θα ήταν ορισμένα κλειδιά να είναι στην επιφάνεια του ρυζιού και κάποια να είναι κρυμμένα, ώστε να έχει περισσότερο ενδιαφέρον η δραστηριότητα. 
Κατόπιν, ζητάμε από το παιδί να γίνει ένας μικρός ντετεκτιβ και να βρει τον αριθμό που θα του πούμε. Το μόνο που απομένει είναι να ξεκλειδώσει το λουκέτο. 

Άλλες δραστηριότητες:

• με συλλαβές 
• με λέξεις
• με αριθμητικές πράξεις 
• με συμπλέγματα

Αντωνία Κυρμίτση 
Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

ΨΑΡΕΨΕ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ! Φωνημική επίγνωση και κιναίσθηση

Η ευρηματικότητα και η συμμετοχική διαδικασία στη διδασκαλία παιδιών με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες, αποδεικνύεται ο πιο αποτελεσματικός τρόπος μάθησης. Το ενδιαφέρον διατηρείται υψηλό, οι αισθήσεις διεγείρονται και η ικανότητα συγκέντρωσης επεκτείνεται και ενισχύεται. 

Οι ασκήσεις που στοχεύουν στην φωνημική επίγνωση των παιδιών με Δυσλεξία/ μαθησιακές δυσκολίες, δηλαδή στην εκπαίδευση τους να ακούν και να χειρίζονται όλα τα φωνήματα των λέξεων, πρέπει να γίνονται βιωματικά.

Η Κιναίθηση οδηγεί σε μεγαλύτερη επιτυχία τη μαθησιακή διαδικασία, όσον αφορά σε παιδιά με Δυσλεξία, σε σχέση με τη στατική μάθηση. Τα δυσλεξικά παιδιά προτιμούν να συνδυάζουν τη κίνηση με την απόκτηση δεξιοτήτων και γνώσεων. Μια τέτοια άσκηση που ζευγαρώνει την κίνηση με τη φωνημική επίγνωση είναι και η: ψάρεψε λέξεις!

Υλικά: καρτέλες με γράμματα, συνδετήρες, μαγνήτης σε καλάμι, χουλα χουπ ή χάρτινα πιατακια ή χρωματιστά χαρτονάκια, μεγάλη μπάλα γυμναστικής ή καρέκλα.

Διαδικασία: Περνάμε σε κάθε καρτούλα που χρειαζόμαστε ένα συνδετήρα και τοποθετούμε ανακατεμένα τις κάρτες στα χούλα χουπ ή στα χάρτινα πιατάκια, τα οποία βρίσκονται στο έδαφος. Το παιδί μπορεί να κάθεται σε μια μεγάλη μπάλα ή σε μια καρέκλα και του δίνουμε το καλάμι με τον μαγνήτη. Ζητάμε από το παιδί να "ψαρέψει"  την κατάλληλη λέξη που θα του υπαγορεύσουμε π.χ. σοκολάτα. Οι λέξεις πρέπει να προσαρμόζονται πάντα με την ηλικία και το επίπεδο του παιδιού. Έπειτα, το παιδί τοποθετεί τις κάρτες με την σειρά που πρέπει, στο σημείο που του υποδείξαμε.

Η άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για:

• γράμματα
• συλλαβές
• λέξεις με συμπλέγματα
• αριθμητικές πράξεις - αποτέλεσμα
• μικρές φράσεις
• σύνθεση προτάσεων

ΤΙP: Για να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον η άσκηση, οι καρτέλες μπορούν να έχουν το σχήμα μικρών χρωματιστών ψαριών

                                                Καλή Ψαριά!

Αντωνία Κυρμίτση 
Φιλόλογος ΒΑ
Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ
Εξειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία 

Μαθησιακές Δυσκολίες και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Τι γίνεται με τα φιλολογικά μαθήματα;

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, κυρίως όταν φτάσουν στο γυμνάσιο και το λύκειο,εντοπίζεται στα θεωρητικά μαθήματα. Οι σοβαρές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές δεν οφείλονται αποκλειστικά στη φύση των μαθησιακών δυσκολιών, αλλά και στις ιδιαίτερες γνωστικές και οργανωτικές απαιτήσεις που δημιουργούνται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. 

Συγκεκριμένα, τα μαθήματα της Νεοελληνικής, Αρχαίας Ελληνικής και της Ιστορίας, ταλαιπωρούν συχνά τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Τα μαθήματα αυτά, απαιτούν απομνημόνευση, καλή οργάνωση, κριτική σκέψη, δόμηση και ευχέρεια λόγου, σαφή γνώση, ακριβή καταγραφή πλήθους ονομάτων ανθρώπων, τοποθεσιών, ημερομηνιών, αλλά και πλήθους αφηρημένων εννοιών που ταλαιπωρούν και επιβαρύνουν την μνήμη. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στην αξιοποίηση γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών, ενώ παράλληλα εμφανίζουν δυσκολίες στις στρατηγικές μελέτης, στην παρακολούθηση της διδασκαλίας, στην κατανόηση και στην παραγωγή του γραπτού λόγου. Όλα αυτά προκαλούν αυξημένο άγχος, ματαίωση, μειωμένα κίνητρα και χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ παράλληλα δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις και δυσκολίες προσαρμογής στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.

Οι δυσκολίες αυξάνονται με την έναρξη της εξεταστικής περιόδου. Οι μαθητές έχουν να καλύψουν ένα μεγάλο όγκο εξεταστέας ύλης, αφιερώνουν πολύ χρόνο για να μελετήσουν χωρίς όμως το αποτέλεσμα να είναι ανάλογο του κόπου τους. Παρατηρείται ακόμα, πως η εξεταστική ώρα δεν είναι πάντα επαρκής για το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες, του οποίου ο χρόνος επεξεργασίας γλωσσικών πληροφοριών είναι περισσότερο αργός από αυτόν των υπόλοιπων μαθητών. Επιπλέον, η ανασφάλεια ως προς την ορθότητα των απαντήσεων αλλά και ενδεχόμενα προβλήματα στη λεπτή κινητικότητα και τον οπτικοκινητικό συντονισμό, θα εμφανίσουν συνήθως ένα ακαλαίσθητο γραπτό γεμάτο μουτζούρες και αυτοδιορθώσεις – όχι απαραίτητα επιτυχείς.

Συνήθως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες,  χρειάζονται μια επιπλέον βοήθεια από ειδικό παιδαγωγό που θα εφαρμόσει ένα Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Τεχνικής Μελέτης προσαρμοσμένο πάντα στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά, ώστε να βοηθήσει τα παιδιά να ανταπεξέλθουν στο σχολικό τους έργο.  

Το πρόγραμμα αυτό θα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη: 

• Στρατηγικών μελέτης,  (στρατηγικές εντοπισμού, στρατηγικές ρυθμού ανάγνωσης, στρατηγικές απομνημόνευσης,  στρατηγικές οργάνωσης, στρατηγικές αποτελεσματικής μελέτης)      που θα έχουν στόχο να αναπτύξουν δεξιότητες μελέτης, ώστε να βοηθήσουν τους μαθητές αφενός να χειρίζονται πολύ καλά την ύλη που μελετούν και αφετέρου να ολοκληρώσουν τις σχολικές τους εργασίες.
• Στρατηγικών μάθησης, που έχουν στόχο να βοηθήσουν τους μαθητές να «μάθουν πώς να μαθαίνουν».
• Στρατηγικών συμμετοχής σε διαγώνισματα
• Στρατηγικών αποτελεσματικής επίδοσης στις εξετάσεις

Το Πρόγραμμα Τεχνικής Μελέτης προσφέρει στα παιδιά την ικανότητα σωστής επεξεργασίας των φιλολογικών μαθημάτων και τους προσφέρει την δυνατότητα να βιώσουν επιτυχίες στα διαγωνίσματα και στις εξετάσεις τους. Αντωνία Κυρμίτση Φιλόλογος ΒΑ Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ Εξειδίκευση στην αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξία

Εξοικείωση με τη Γραφή

Η επαρκής γραφική δεξιότητα είναι πολύ σημαντική και τα παιδιά καλούνται από την προσχολική ηλικία να εξοικειώνονται με τη διαδικασία αυτή. Το ίδιο ισχύει και για το παιδί που αντιμετωπίζει δυσλεξία,δυσγραφία ή άλλες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που το εμποδίζουν να αποκτήσει άνεση στη γραφή. 

Συχνά παρατηρείται πως τα παιδιά με δυσκολίες αντιμετωπίζουν με φόβο και δισταγμό τη διαδικασία της γραφής και συχνά ξεσπούν σε κλάματα ή παρουσιάζουν εξάρσεις θυμού.

Υπάρχουν εναλλακτικές δραστηριότητες, οι οποίες βελτιώνουν την λεπτή κινητικότητα, εδραιώνουν τη φορά, το σχηματισμό και την εικόνα των γραμμάτων αλλά παράλληλα δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να βιώσει μια δημιουργική, θετική μαθησιακή εμπειρία, που θα το απαλλάξει από τις συνεχείς ματαιώσεις.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα άσκηση-παιχνίδι, η οποία εφαρμόζεται στο Ειδικό Πρόγραμμα της Ειδικής Εκπαίδευσης,  είναι η άσκηση της γραφής στην άμμο ή σε αλάτι. Η άσκηση αυτή προσφέρει την ευκαιρία στο παιδί να γράψει ενισχύοντας το πολυαισθητηριακά.

Υλικά: άμμος, εργαλείο γραφής (μολύβι, πινέλο κτλ), πλατύς δίσκος ή κουτί για την άμμο

Διαδικασία: γεμίζουμε ένα πλατύ δίσκο ή κουτί με άμμο και έπειτα ζητάμε από το παιδί να ξεκινήσει να κάνει σχέδια με το δάχτυλο του στην άμμο. Μπορεί να χρησιμοποιήσει και κάποιο εργαλείο γραφής και να συνεχίσει έτσι τις δραστηριότητες του.

Άλλες Δραστηριότητες:

Το παιδί μπορεί να σχεδιάσει:

• Οριζόντιες και Κάθετες γραμμές.
• Ημικύκλιο, κύκλο, τετραγώνο. ( Η φορά των σχεδίων είναι πάντα δεξιόστροφη).
• Κύματα
• Ελατήρια UUUUUUUU
• Κορυφές VVVVVVVV, ΛΛΛΛΛΛΛΛΛ
• Σχήματα: τετράγωνο, κύκλο, τρίγωνο κτλ
• Σχήματα που εμείς ξεκινήσαμε και να τα συνεχίσει.
• Γράμματα
• Γράμματα που εμείς αρχίσαμε και πρέπει να συνεχίσει 
• Βασικά σχέδια πχ σπίτι, ήλιο κτλ
• Αριθμούς

Μέσω της πολυαισθητηριακής προσέγγισης, που αποτελεί βασική παράμετρο στη μάθηση των παιδιών με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, οδηγούμαστε στην αποτελεσματικότερη πρόσληψη και επεξεργασία των πληροφοριών μέσω της αφής. 

Αντωνία Κυρμίτση

Φιλόλογος ΒΑ

Ειδική Εκπαίδευση ΜΑ

Ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας